GEHEIM VAN DE LIEFDE
25 XI 2021
Zo spreekt de liefde tot de geliefde: Mijn hart trilt van de taal der vervoering. Boven mensen uit draagt gij uw schoonheid. Betovering legt zij op uw lippen. Zo heeft God u gezegend voor immer. (Naar een woord van de Psalmist 45,2-3.)
Zo spreekt de bruidegom tot zijn bruid: Sta op mijn liefste, kom toch mijn schoonste. Laat mij je gezicht zien. Laat mij je stem horen. Je stem is zo mooi, je gezicht zo lieftallig.
Zo mijmert de bruid: Mijn lief is van mij. Ik ben van hem. Sterk mij met druivenkoeken. Verkwik mij met kweeperen. Ik ben ziek van liefde.
Aanhalingen uit het Hooglied (2,13-14 & 2,5.16) in de boekerij die de Bijbel heet, waaromtrent hier in de Noorderkerk elke week gesproken wordt -- door u, bruidspaar, gekozen tot trouwlocatie, niet een bedehuis buiten gebruik, maar als kerk in gebruik.
I
Dierbaar bruidspaar, wat opgaat voor elke liefdesbeleving, gaat stellig op voor de liefdesband in het huwelijk. -- Man en vrouw schiep Hij hen. Naar Gods beeld en gelijkenis. En Hij zag dat het heel goed was. Zo het boek Genesis (1,27.31; 2.18,22-23.27): Het is niet goed dat de mens alleen blijft. En Hij schiep de vrouw uit de zijde van de mens, opdat zij dicht bij zijn hart zou zijn; want de ware verbintenis komt uit het hart. 'Eindelijk been van mijn gebeente en vlees van mijn vlees.' Man en vrouw zijn zij, voor elkaar bestemd, op elkaar betrokken, in gelijkwaardigheid maar ook in eigenheid en zo het leven in elkanders vruchtbaarheid doorgevend in hun kinderen. Beiden volgen hun eigen bestemming in aanvulling op elkaar.
Wij benadrukken in deze tijd bij voorkeur hetgeen hetzelfde is bij man en vrouw. Maar waarom niet ook het oog richten op de verscheidenheid van man en vrouw in gelijkwaardigheid. Niet de man is het beeld voor de vrouw. De vrouw is het beeld voor de vrouw, zoals de man het beeld is voor de man. Beiden geschapen naar Gods oerbeeld, niet als een uniewezen maar als twee geslachten.
Want voor de Heer geldt dat noch de vrouw iets is zonder de man noch de man zonder de vrouw. Zoals de vrouw uit de man is, zo is de man door de vrouw. En alles is uit God. Wijsheid van Paulus van Tarsus (1 Kor 11,11-12).
II
Bruidegom Thierry had mij in 2007 uitgenodigd te spreken voor de leesclub 'Wilfried' in de Oudemanhuispoort.
Hoe droom ik mij Europa? Dat was het door mij aangedragen onderwerp: Europa als idee op grond van haar wortels:
'De grens tussen Europa en Azië is geen bergketen maar het rijke weefsel van de westerse cultuur dat vele strengen kent -- het Joodse geloof in God, de Christelijke boodschap van genade en verlossing, de Griekse voorkeur voor waarheid, schoonheid en goedheid, de Romeinse vindingrijkheid in rechtspraak.'
Na afloop, Thierry, liepen wij samen op en namen afscheid op de hoek van de Leidsegracht en de Prinsengracht en toen was inmiddels een vriendschap geboren, bleek later.
Herinneringen van dank bewaar ik eraan dat jij in een oude rode automobiel mij meer keren in de vroegte van de ochtend bent komen ophalen om mij naar Schiphol te brengen voor de vlucht naar Rome.
Hier in de Noorderkerk breng ik tevens in ons geheugen terug dat je soms met vrienden naar de kathedraal van Utrecht bent gekomen om de Gregoriaans gezongen Hoogmis mee te maken waar een gedachtenwisseling nadien niet uitbleef.
Van de zomer drie jaar geleden belde je liep in je eigen spontaneïteit plotseling op vanuit een restaurant in mijn Amsterdamse straat met de vraag mij bij jou en je vriendin te voegen om me aan haar als je aanstaande verloofde voor te stellen.
En zo gebeurde het. En zo leerden wij, bruid Davide, elkaar kennen -- Davide, de fotografe die in haar werk de schoonheid gestalte tracht te geven en geeft.
En toen kwam deze afgelopen zomer -- met jullie reis naar het Italiaanse schiereiland, waar jullie ook de Eeuwige Stad aandeden en wij elkaar gedrieën aan tafel ontmoetten en vele nachtelijke uren hebben gesproken op het dakterras van het toen wegens de hitte nagenoeg verlaten priesterhuis waar ik in Rome woon. Waarover? Over het huwelijk, over onderlinge trouw, over het geschenk van kinderen.
III
Bruidegom en bruid, weest vruchtbaar en wordt talrijk in wederzijdse verantwoordelijkheid (Gn 1,28). Weest gezegend in uw kinderen en kleinkinderen, ontvangt troost van uw vrienden en leeft in vrede met allen. Houdt uw deur open voor alwie arm en bedroefd is en om uw hulp, bijstand en bescherming vraagt.
De liefde is altijd groter dan woorden uitdrukken. Daarom is het in de schepping gegeven dat de ene taal de andere aanvult. Zo zijn de ogen de vensters van de ziel die vernemen wat lippen niet uitspreken. Zo is een strelend gebaar een ode van tedere ontferming.
De liefde verliest nooit haar gezicht en in haar aanschijn kan nooit iemand zijn gezicht verliezen. Vandaar dat zij vertrouwen geeft -- die mentaliteit van overgave die in weerwil van ongewisheid en onvoorspelbaarheid koestering en geborgenheid biedt. Vandaar dat de liefde trouw bewijst -- die loyaliteit die eigenheden en tekorten van de ander aanvaardt als deel van de totale persoon.
De liefde maakt vrolijk en vrij, paart zich aan dienstbaarheid en geduld en geeft rust ook in dagen van beroering en tegenspoed.
Hoe meer de onrust wordt verbannen, des te groter is de liefde, leert Augustinus van Hippo, die tevens zegt: Naarmate de liefde in u groeit, groeit ook de schoonheid; want de liefde is de schoonheid van de ziel.
De liefde in de meest diepe zin maakt weerloos.
Weest weerloos voor elkaar, Davide en Thierry. Samen zult u weerbaar zijn.
Verliest u in elkaar. Samen zult u winnen. Dit is het geheim van de liefde.
(Met deels geparafraseerde citaten uit: A.B., 'Ik droom mij Europa'/'Wandelen met de Heer'/'Drinken van de beker'.)
Na ampele overweging en in overleg met mijn bisschop heb ik moeten besluiten zowel van mijn toespraak als van mijn aanwezigheid bij het huwelijk van Thierry en Davide af te zien.
Zou ik wel komen, dan zal dat in de openbaarheid uitgelegd worden als mate van instemming met de radicale, politieke standpunten van de bruidegom die ik niet deel. Ik zou mij zelf en wat belangrijker is de katholieke Kerk in opspraak brengen. Alleszins moet ik voorkomen dat de Kerk op enigerlei wijze zou worden geïnstrumentaliseerd.
Antoine Bodar
Amsterdam 22 XI 2021